Khái niệm quỹ đất đã trở nên quen thuộc đối với những người có kinh nghiệm trong ngành bất động sản. Đây là một yếu tố được tìm hiểu và cân nhắc kỹ lưỡng để đưa ra những quyết định cho các giao dịch quan trọng. Vậy, quỹ đất là gì? Hãy cùng Nhà đất Vĩnh phúc tìm hiểu kĩ hơn về khái niệm quỹ đất trong bài viết dưới đây.
Khái niệm quỹ đất là gì?
Quỹ đất là gì? Khái niệm này thể hiện diện tích đất hiện tại của một đơn vị hoặc một địa phương nào đó. Quỹ đất bao gồm tất cả các loại hình đất đai được cơ quan nhà nước có thẩm quyền, các ban ngành, tổ chức quản lý.
Mục đích sử dụng của quỹ đất
Quỹ đất có thể được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau như xây dựng nhà ở, bệnh viện, trường học, công ty, khu công nghiệp, khu nghỉ dưỡng, và nhiều loại hình khác. Các đối tượng có nhu cầu sử dụng đất cần phải sử dụng đúng mục đích và tuân thủ đầy đủ các điều kiện trong luật đất đai.
Nếu người sử dụng đất muốn trồng trọt trên diện tích đất đã được phân bổ, họ cần căn cứ vào tính chất của nhóm đất đó và kế hoạch sử dụng đất hàng năm của địa phương đã được phê duyệt. Nếu quỹ đất còn thừa sau khi phân bổ, cơ quan có thẩm quyền sẽ tiến hành rà soát, thống kê và tiếp tục phân chia cho những đối tượng còn lại có nhu cầu.
Theo quy định của pháp luật, hiện nay quỹ đất được phân chia thành nhiều loại khác nhau dựa trên các tiêu chí riêng biệt. Tuy nhiên, đất quỹ 1 và đất quỹ 2 là hai loại được nhiều người quan tâm nhất.
Đất quỹ 1 và đất quỹ 2 là những từ khóa được nhiều người tìm kiếm để tìm hiểu thông tin. Tuy nhiên, các văn bản pháp luật chưa có quy định cụ thể về các loại đất này mà người dân có thể hiểu đơn giản đây là những nhóm đất chưa sử dụng.
Ngoài ra, còn có hai loại quỹ đất phổ biến khác là quỹ đất công và quỹ đất sạch. Quỹ đất công được hiểu là diện tích đất thuộc quyền sở hữu của toàn dân và được Nhà nước đại diện sở hữu. Trong khi đó, quỹ đất sạch là phần diện tích đất đã nằm trong diện đất thu hồi, bồi thường hoặc hỗ trợ tái định cư do Nhà nước tăng thêm.
Vai trò của quỹ phát triển đất
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 111 Luật đất đai 2013, quỹ phát triển đất được định nghĩa như sau: “Quỹ phát triển đất của địa phương do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thành lập hoặc ủy thác cho Quỹ đầu tư phát triển, quỹ tài chính khác của địa phương để ứng vốn cho việc bồi thường, giải phóng mặt bằng và tạo quỹ đất theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.”
Quỹ phát triển đất có nhiều vai trò quan trọng. Quỹ ứng vốn cho Tổ chức phát triển quỹ đất và các tổ chức khác nhằm thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng. Quỹ cũng đóng vai trò trong việc tạo quỹ đất theo quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất của địa phương đã được cơ quan chức năng có thẩm quyền phê duyệt.
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh là đơn vị đưa ra quyết định thành lập hoặc điều chỉnh vai trò và nhiệm vụ của Quỹ phát triển đất đã được thành lập. Ngoài ra, UBND tỉnh còn có trách nhiệm quyết định cơ cấu tổ chức, nguồn vốn và cơ chế hoạt động của Quỹ phát triển đất để phù hợp với tình trạng thực tế tại địa phương.
Nếu địa phương không thành lập Quỹ phát triển đất hoạt động độc lập, thì có thể ủy thác cho Quỹ đầu tư phát triển hoặc các quỹ tài chính khác của địa phương đó.
Song song với Quỹ phát triển đất, còn có trung tâm phát triển đất. Trung tâm phát triển đất là đơn vị trực thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường, có trách nhiệm thực hiện các chức năng liên quan đến tạo lập, phát triển, quản lý và khai thác quỹ đất.
Quyền quản lý quỹ đất
Theo Khoản 2, Điều 5, Nghị định 43/2014, các quy định về tổ chức phát triển quỹ đất được thể hiện như sau:
- Đây là đơn vị được thành lập và tổ chức theo quy định của pháp luật. Tổ chức phát triển quỹ đất là đơn vị công, có tư cách pháp nhân, có trụ sở riêng, con dấu riêng và được phép mở tài khoản để hoạt động theo quy định của pháp luật. Ngoài ra, tổ chức này còn có thể điều phối thành lập chi nhánh tại các quận, huyện, thị xã và thành phố.
- Quỹ đất nằm trong trung tâm phát triển quỹ đất do Sở Tài nguyên và Môi trường quản lý và phân chia về từng vùng xã, huyện, tỉnh và thành phố. Việc sử dụng quỹ đất cần tuân thủ các nguyên tắc về khai thác và quản lý, sử dụng hợp lý nhằm góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của từng địa phương.
Các nguyên tắc trong quản lý quỹ đất
Việc quản lý và sử dụng quỹ đất cần đáp ứng những nguyên tắc và quy định do Nhà nước ban hành để đảm bảo sử dụng và phát triển quỹ đất hợp lý và hiệu quả. Dưới đây là một số nguyên tắc cơ bản trong quản lý quỹ đất:
Đảm bảo sự thống nhất và công bằng trong quản lý và sử dụng
Đất đai là tài sản của toàn dân và do Nhà nước đại diện làm chủ sở hữu và quản lý. Vì vậy, quỹ đất được hiểu là một loại tài sản chung mà mọi người dân đều có quyền sử dụng, nhưng phải có nghĩa vụ gìn giữ và phát triển. Hành vi xâm chiếm hoặc chiếm đoạt tài sản chung thành tài sản riêng là nghiêm cấm để đảm bảo tính công bằng trong việc sử dụng quỹ đất. Nhà nước có thẩm quyền đại diện hợp pháp tối cao và có thể chỉnh sửa các quy định pháp luật về đất đai.
Quản lý kết hợp quyền sử dụng và sở hữu
Quyền sở hữu bao gồm ba quyền cơ bản: quyền chiếm hữu, quyền định đoạt và quyền sử dụng. Cá nhân hoặc tổ chức có quyền sử dụng có thể khai thác và hưởng lợi từ việc khai thác quỹ đất. Các cơ quan Nhà nước không sử dụng quỹ đất sẽ thu các loại thuế như phí sử dụng đất, thuế thu nhập cá nhân và thuế giá trị gia tăng hàng năm.
Lợi ích cá nhân cần dung hòa với lợi ích chung
Việc phân bổ quỹ đất cần đảm bảo thực hiện đầy đủ những lợi ích cần thiết của người sử dụng. Tuy nhiên, đất đai là tài sản chung nên mục đích sử dụng của cá nhân hoặc tổ chức phải dung hòa với lợi ích của xã hội, không vì lợi ích cá nhân hoặc một nhóm tập thể mà gây ảnh hưởng đến lợi ích chung.
Đảm bảo tính hiệu quả trong quản lý quỹ đất
Trước tình hình dân số ngày càng tăng và các công trình xuất hiện ngày càng nhiều, đặc biệt tại các thành phố lớn, quỹ đất đang có xu hướng giảm dần. Điều này sẽ gây ra ảnh hưởng đến lợi ích của các thế hệ trong tương lai. Để đảm bảo tính tiết kiệm và sử dụng quỹ đất hiệu quả, Nhà nước luôn có những chủ trương và quy định khuyến khích nhằm mục đích sử dụng quỹ đất một cách hiệu quả.
Kết luận
Trên thực tế, quỹ đất là một yếu tố quan trọng tác động đến thị trường bất động sản tại khu vực và địa phương. Những nơi có quỹ đất hạn hẹp nhưng nhu cầu sở hữu nhà đất cao thì giá trị bất động sản tại đó có thể cao do quy luật cung cầu. Tuy vậy, đa số các sản phẩm nhà đất tại những khu vực này sẽ có tính thanh khoản khá cao, rất phù hợp để đầu tư.
Việc hiểu rõ khái niệm và các quy định về quỹ đất không chỉ giúp người sử dụng đất đưa ra các quyết định đầu tư chính xác mà còn đảm bảo sự phát triển bền vững của tài nguyên đất đai, góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương và cả nước.
